غواص گلوسرخ
Red-throated Diver (Red-throated loon)

توصیف:
غواص گلوسرخ کوچکترین و سبکترین پرنده از خانواده غواصها است. طول غواص گلوسرخ ۵۳ تا ۶۹ سانتیمتر و فاصله دو سر بالهای آن در حالت باز ۱۰۶ تا ۱۱۶ سانتیمتر است. در طول فصل تولیدمثل قسمت بالایی آن قهوهای تیره است. سروبالای گردن مایل به خاکستری و روی گلو یک وصله به رنگ قرمز دارد. قسمت زیرین پرنده سفید و دم آن تیره است. در زمستان صورت و جلوی گلو به رنگ سفید خالص است و قسمت بالایی قهوهای تیره و خالهای ریز سفید دارد. نرها بهطور میانگین کمی بزرگتر از مادهها هستند و سر و منقاری سنگینتر دارند. گردن غواص گلوسرخ کلفت و سوراخهای بینی آن باریک و بلند هستند که برای غواصی کردن مناسب است. عنبیه چشم بهخصوص در بزرگسالان در فصل تولیدمثل مایل به قرمز است. بدنشان برای شنا کردن طراحیشده با پاهای کوتاه و قوی که در انتهای بدن قرارگرفته است. پاها برای حرکت درون آب مناسب هستند اگرچه این طراحی باعث میشود که راه رفتن بر روی زمین مشکل باشد. سه انگشت جلوی پا پردهدار و دم این غواصها کوتاه است. آنها میتوانند شناوری خود را به شکلی تغییر دهند که تمام بدنشان در زیرآب قرار بگیرد و فقط چشمها و منقار در بالای سطح آب قابلمشاهده است. پرهای پرواز غواصهای بالغ در پایان فصل زادوولد میریزد بنابراین تا چندین هفته نمیتوانند پرواز کنند. پرهای بدن فقط در اوایل بهار و اوایل پاییز تولک میروند. میانگین وزن غواصهای گلوسرخ ۱۸۱۶ گرم است.
محدوده جغرافیایی غواص گلوسرخ :
غواص گلوسرخها مهاجرت میکنند آنها در مناطق قطبی نیمکره شمالی تولیدمثل میکنند و زمستانها عمدتاً در سواحل شمالی اقیانوس آرام و اقیانوس اطلس در آمریکای شمالی تا جنوب فلوریدا و کالیفرنیا در ایالاتمتحده، در سواحل پرتغال، در دریای مدیترانه و دریای سیاه و در سواحل اقیانوس آرام در آسیا و در جنوب و جنوب شرقی چین، همچنین سواحل دریای خزر هستند.
زیستگاه غواص گلوسرخ :
این پرندگان جوجههای خود را در دریاچهها یا آبگیرهای آب شیرین در مورلندهای باز (open moorland)، بلنکت باگها (blanket bogs) یا پیت لندهای (peatland) باز و مرطوب پرورش میدهند. غواص گلوسرخها در آبگیرهایی به کوچکی ۱۰ تا ۲۰ متر طول یا در دریاچههایی با مساحت تا ۵ هکتار آشیانه میکنند. اولویت آنها نواحی کمدرخت با حاشیه گیاهی خوب و جزایر پست یا برآمدگیهایی برای آشیانه است. آنها معمولاً از آبهایی با پوشش گیاهی شناور یا بیرون آمده و صخرههای شیبدار در بالای آب اجتناب میکنند. اگر شرایط تغذیه در آبگیری که برای پرورش جوجهها انتخابشده نامناسب باشد ممکن است برای تغذیه به ساحل یا به دریاچههایی با فراوانی بیشتر ماهی پرواز کنند.
تولیدمثل غواص گلوسرخ:
غواصهای گلوسرخ جوجههای خود را در مناطق شمالی و در دریاچههای آب شیرین جنوبی قطب شمال پرورش میدهند. اولویت آنها مکانهای دستنخورده است. آنها در امتداد آبهای راکد بهاندازه آبگیرهای کوچک تا دریاچههای بزرگ و عمیق بهآسانی ساکن میشوند.
غواصها تک همسر هستند و رابطههای طولانیمدت تشکیل میدهند. ممکن است جفتها تمام زمستان را باهم بمانند و آشیانه سازی را خیلی زود شروع کنند. نرها محل آشیانه را انتخاب میکنند. به دلیل اینکه پیادهروی برای غواصها دشوار است همیشه آشیانه آنها به آب نزدیک است. آشیانه یک تورفتگی کوچک یا تودهای از گیاهان است که تا فاصله ۱۰ متر از ساحل ساختهشده است یا در جزایر یا بلندیهای کوچک خیلی نزدیک به آب قرار دارد. آشیانه جفتها اغلب در سالهای متوالی در همان محل مورداستفاده مجدد قرار میگیرد. آشیانه آنها معمولاً در آبهای کوچک جدا و تنها است اما در آبهای بزرگ برای مثال در دریاچهها ممکن است چندین جفت بهصورت جدا و در فاصله چند متر از هم آشیانه بسازند (بهصورت نیمه مستعمراتی) بنابراین آنها با دیگر جفتهای نزدیک به خود مدارا و فقط از نواحی نزدیک آشیانه دفاع میکنند بااینحال اگر در حال پرورش جوجهها نباشند ممکن است بهطور پرخاشگرانه از چندین هکتار شامل چندین آبگیر بدون آشیانه دفاع کنند.
تخمگذاری از ماه مه به بعد شروع میشود که زمان آن بستگی به آغاز گرمای بهاری دارد. ممکن است ۱ تا ۳ تخم گذاشته شود اما تقریباً همیشه ۲ تخم است. دوره خوابیدن روی تخمها ۲۷ روز است و توسط هردوی والدین انجام میشود درحالیکه مادهها نسبت به نرها زمان بیشتری را در لانه به سر میبرند. خوابیدن روی تخمها از هنگام گذاشته شدن تخم اول آغاز میگردد، نتیجه تفاوت اندازه و سن جوجهها بدان معنی است که وقتی غذا کمیاب است جوجه مسنتر و بزرگتر بیشتر غذا دریافت میکند و جوجه جوانتر اغلب در چند روز اول از گرسنگی میمیرد.
جوجهها دارای رنگ قهوهای تیره هستند که زیرشان کمرنگ است. باگذشت ۲ تا ۳ هفته آنها بیشتر وقت خود را شنا میکنند هرچند هنوز برای غذا به والدینشان تکیه میکنند تا به رشد کامل برسند. نوپایی و پروبال درآوردن حدود ۷ هفته طول میکشد (متوسط زمان استقلال ۷ هفته). آنها در ۲ تا ۳ سالگی به سن بلوغ میرسند و تا ۲۳ سال در حیاتوحش زندگی میکنند.
خرابی آشیانه آنها به دلیل شکار بسیار مهمتر از مزاحمتهای انسانها است زیرا محدوده آنها در آمریکای شمالی زیاد با جایی که انسانها زندگی میکنند همپوشانی ندارد.
رفتار غواص گلوسرخ:
اگرچه غواصهای گلوسرخ درونخشکی بیدستوپا هستند اما آنها پرندگانی بسیار مهاجرتی هستند و در مسیرهای طولانی پرواز میکنند. در مهاجرت ممکن است دستههای بزرگ با اندازههای ۲۰۰ تا ۱۲۰۰ پرنده تشکیل بدهند و در طول زمستان در یک دریای غنی از ماهی فرود آیند بههرحال آنها اغلب بهصورت منفرد، جفت یا در گروههای کوچک پراکنده در طول این فصل مشاهده میشوند. غواص گلوسرخها سبکترین و چابکترین گونه غواصها هستند و فقط آنها میتوانند مستقیماً از زمین بلند شوند یا بر روی آن فرود آیند. آنها ساعتهای طولانی را صرف مراقبت از پرهای زینتی خود میکنند. روشهای حمام گرفتن دقیق آنها شامل تکان دادن بالها بهشدت، غلتیدن، غواصی و معلق زدن است. استراحت و خوابیدن غواص گلوسرخ در آب صورت میگیرد اما گاهی اوقات در طول فصل تولیدمثل بر روی زمین رخ میدهد. صدای غواصها خیلی بلند است و میتوان آن را از فاصله دور شنید که برای اعلام اشغال یک قلمرو استفاده میشود و شبیه به صدای یک سوت بلند با برخی نتهای خیلی واضح پراکنده است. این صدا یکدفعه توسط هر دو جفت هنگامیکه ناراحت یا تهدید میشوند ایجاد میشود. غواص گلوسرخ برای هشدار دادن صدایی مانند قارقار کلاغسیاه تولید میکند. همچنین از صداهایی شبیه به صدای قدقد کردن غاز در هنگام پرواز بر روی قلمروی خود یا همسایه استفاده میکند. غواصهای گلوسرخ رفتارهای تشریفاتی متنوعی دارند ازجمله شناهای تقلیدی که توسط هردوی جفتها انجام میشود.
ارتباطات و ادراک غواص گلوسرخ:
کانالهای درک شامل دیداری، لمسی، صوتی و شیمیایی است.
رژیم غذایی غواص گلوسرخ:
غواص گلوسرخها ترجیح میدهند در آبهای دریایی به جستجوی غذا بپردازند و برخلاف دیگر غواصها در تالابهای محل آشیانه خود به دنبال غذا نیستند.
غواص گلوسرخ بیشتر غذای خود را از غواصی زیرآب به دست میآورد که میانگین مدت آنیک دقیقه و در عمق ۲ تا ۹ متری است. شکار بهصورت دیداری مکانیابی میشود بنابراین به آبهای تمیز برای جستجوی غذا علاقه دارند و آنها در شب ماهی نمیگیرند. شکار شامل ماهیهایی با اندازه کوچک و متوسط است ازجمله ماهی کاد، شاهماهی، ماهی خمسی، اسکلپین و گاهی اوقات از خانواده خرچنگها، نرمتنان، قورباغهها، تخم ماهیها، حشرات آبزی و گیاهان تغذیه میکنند. غذا معمولاً قبل از اینکه غواص به سطح آب بیاید بلعیده میشود.
اهمیت اقتصادی برای انسان: مثبت
پوست غواص گلوسرخ گاهی اوقات در لباس مربوط به جشنها استفاده میشود.
وضعیت بقاء: حداقل نگرانی
غواص گلوسرخها به مزاحمتهای انسان بهشدت حساس هستند و اگر فعالیت انسان خیلی زیاد باشد برکه محل تولیدمثل را ترک میکنند. مزاحمتهای مستقیم انسانی از قبیل فعالیتهای تفریحی و گسترش خط ساحلی (برای مثال ساختوسازهای کنار دریاچههای پرورش جوجهها) دلیل اکثر عدم موفقیتهای تولیدمثل آنها است. در هنگام پرورش با نوسانات سطح آب و همچنین اسیدی شدن آبهای محل زادوولد، آلودگی با فلزات سنگین و جنگلکاری زیستگاههای مورلند یا پیت لند ها تهدید میشوند. این گونهها در طول فصل زمستان بهویژه دستههای متراکم آنها از نشت نفت در ساحل بسیار آسیبپذیر هستند. همچنین به مزاحمتهای ناشی از مزارع بادی ساحلی (توربینهای بادی) در طول این فصل بسیار حساس هستند. غواص گلوسرخها در دریا و دریاچههای بزرگ به دلیل گرفتاری و غرق شدن در تورهای ماهیگیری ساحلی متحمل مرگومیر میشوند بهویژه تعداد زیادی از پرندگان در دریای بالتیک با ماهیگیرانی که بهشدت در حال ماهیگیری هستند همپوشانی دارند. همچنین آنها به مزاحمتهای دریایی بهویژه عبور و مرور کشتیها در طول خطوط کشتیرانی بسیار حساس هستند. آنها بسیار مستعد پذیرش آنفولانزای مرغی هستند بنابراین ممکن است با شیوع بعدی ویروس تهدید شوند. بهعنوان یکگونه که در شمالگان تولیدمثل میکند احتمالاً تحت تأثیر تغییرات آب و هوایی ازجمله تغییرات در زیستگاه و دسترسی به شکار قرار بگیرد.
در اسکاتلند تلاش شده است جهت کاهش مزاحمتها و مرگومیر غواصهای گلوسرخ در دریاچههای محل زادوولد آنها برای ماهیگیران و صاحبان زمین برنامههای آموزشی اجرا گردد. همچنین قرار دادن الوارهای شناور بر روی آب بهصورت آشیانههای مصنوعی ممکن است در افزایش موفقیتآمیز زادوولد این گونهها مؤثر باشد.

نام علمی | Gavia stellata |
خانواده | Gaviidae غواص ها |
رده | پرنده |
وضعیت بقاء | کمترین نگرانی |
غواص گلوسرخ
Red-throated Diver (Red-throated loon)
منابع :
1- https://animaldiversity.org
ترجمه : کودک دانا دات آی آر